ئابووریی عێراق لەمساڵدا بە ڕێژەی 1.4% گەشەی کردووە

ئاڤا نیوز

سندووقی دراوی نێودەوڵەتی مەزەندەی دەكات، گەشەی ئابووری لە عێراق لە ساڵی 2024، بەڕێژەی 1.4% بەرزبووەتەوە و پێشبینیش دەكات لە ساڵی 2025 ڕێژەی گەشەی ئابووری بگاتە 5.3%.

 

وێنە گەورەکە: بە گوێرەی وردەکاری ئامارە ئابوورییەکانی عێراق کە لە میدیا عێراقییەکان بڵاوکراوەتەوە، دەردەکەوێت کە ئاستی كورتهێنانی بودجەی گشتیی عێراق لە ساڵی 2024دا، بۆ 7.6% بەرزبووەتەوە، كە ساڵی ڕابردوو كورتهێنان تەنها 1.3% بوو. هاوکات چەندین وردەکاری دیکە دەربارەی بەرهەمهێنانی نەوت و سەرچاوەکانی داهات لە عێراق خراوەتەڕوو

 

لێدوانی فەرمی: ئەحمەد سەددام، پسپۆڕی ئابووری ئاماژە بەوە دەكات، عێراق مەبەستیەتی جگە لە نەوت، پشت بە سەرچاوەی دیكەی دابینكردنی داهات ببەستێت لەڕێگەی فراوانكردنی قەبارەی ئاڵوگۆڕی بازرگانی و چاكسازیی سیستەمی باج و بانكیدا.
  
ئەو پسپۆڕە ئابوورییە، لاوازی وەبەرهێنانی بیانی لە کەرتە نانەوتییەکان بە بەربەستێكی دیكەی بەردەم گەشەی ئابووریی عێراق وەسف دەكات، بەجۆرێك داتاکان ئاماژە بەوە دەکەن کە بەشداریی کەرتی تایبەت لە ماوەی ساڵانی 2023 و 2024ـدا، لە 10%ی بەرهەمی ناوخۆیی تێنەپەڕاندووە.

 

ئەوەی پێویستە بیزانیت: کەرتی نەوت و غاز زۆرترین پشکی وەبەرهێنانی دەرەکی پێکدەهێنێت، دواتر کەرتی نیشتەجێبوون و ژێرخانی ئابووری لە پلەی دووەم دێت، لەکاتێکدا کەرتی خزمەتگوزاری لە پلەی سێیەمدایە لەڕووی ڕاکێشانی وەبەرهێنانەوە.

 

زانیاریی بەدەستهاتوو: بەگوێرەی گۆڤاری "CEOWORLD"ـی ئەمریکی، عێراق لە پلەی پێنجەمی وڵاتانی عەرەبی و 52ـەمینی جیهانیدایە وەک خاوەنی گەورەترین ئابووری جیهان لە ماوەی ساڵی 2024، ئاماژەی بەوەشكردووە عێراق گەشەی ناوخۆیی بە بڕی زیاتر لە 265 ملیۆن دۆلارە، پێشبینیش دەكات ئەم بڕە لە ساڵی نوێدا بگاتە سەرووی 278 ملیۆن دۆلار.

 

گرێبەستە نەوتییەکان:

سەبارەت بە کەرتی نەوت کە بە گرنگترین کەرتی عێراق دادەنرێت، حکومەتی فیدراڵی چەندین گرێبەستی بۆ پەرەپێدانی ئەم کەرتە كردووە، دیارترینیان گرێبەستێك بوو لەگەڵ کۆمپانیای "یۆكرازم ڕیسۆرس"ـی ئۆکراینی بۆ پەرەپێدانی کێڵگەی غازی عەككاز لە پارێزگای ئەنبار، و گرێبەستی لەگەڵ کۆمپانیاکانی "جێرا"ـی چینی و "پیترۆ عێراق" بۆ پەرەپێدانی کێڵگەی غازی مەنسوورییە، جگە لە واژۆکردنی یاداشتێکی لێکتێگەیشتن لەگەڵ کۆمپانیای "بی پی" بەریتانی بۆ نۆژەنکردنەوە و پەرەپێدانی چوار کێڵگەی نەوتی باکوور لە پارێزگای کەرکوک.

 

هاوكات وەزارەتی نەوت مۆڵەتی بە 29 پڕۆژەی دیكەی نەوت و غازی داوە لە چوارچێوەی خولی پێنجەم و شەشەمی تەواوکاری، بە ئامانجی بەرهەمهێنانی 800 بۆ 850 ملیۆن مەتر سێجا غاز و 750 هەزار بەرمیل لە ڕۆژێکدا.

 

لە ناوەڕاستی ئەمساڵیش، وەزارەتی نەوتی عێراق یاداشتێکی لێکتێگەیشتنی لەگەڵ کۆمپانیاكانی (سیمێنس و شلومنیگەر) بۆ وەبەرهێنانی غاز واژۆکرد. ئەمە جگە لەوەی ژمارەیەك گرێبەستی لەگەڵ کۆمپانیاکانی دیکە بۆ پەرەپێدانی ئەم کەرتە واژۆکردووە.

 

ساڵی 2024 شایەتی زیادبوونی هەناردەی نەوتی عێراق بۆ ئوردنی بەخۆیەوە بینی بەڕێژەی 7%، كە بەپێی ئاماری سۆمۆ، هەناردەی نەوتی عێراق بۆ ئوردن سەرووی 3 ملیۆن و 560 هەزار بەرمیل بووە.

عێراق لە ساڵی 2024 دووەم گەورەترین بەرهەمهێنەری نەوتی خاو بووە لە ئۆپێکدا، بە تێکڕای بەرهەمهێنانی سەرووی 3 ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا، هاوکات نەوت زیاتر لە 90%ی کۆی هەناردەکردنی عێراق پێکدەهێنێت، كە نزیکەی تاکە سەرچاوەی دارایی بودجەی گشتییە.

 

زانیاریی زیاتر: بەگووتەی مەزهەر محەممەد، ڕاوێژكاری ئابووریی سەرۆكوەزیرانی عێراق، بودجەی عێراق لەساڵی 2024 بۆ 211 تریلیۆن دینار بەرزبووەتەوە كە یەكسانە بە 161 ملیار دۆلار، بەرارود بە ساڵی 2023 كە 199 تریلیۆن دینار بوو.

 

ئەمەش بزانە: قەرزە دەرەكییەكانی سەر عێراق بۆ 20 ملیار دۆلار كەمبووەتەوە، قەرزە ناوخۆییەكانیش 45 ملیار دۆلاری تێپەڕاندووە.