بارزانی لە شرناخەوە; ڕەگ و ڕیشەی کوردایەتیی وا لە ڕۆحی عیرفاندا

ئامادەبوونی سەرۆک مەسعود بارزانی لە سیمپۆزیۆمی ئەدەبیی مەلای جزیری لە شرناخ تەنیا ئامادەبوونێکی  پرۆتۆکۆڵی نەبوو؛ بەڵکو هەنگاوێکی مەزن بوو لە گەشتی گەڕانەوەیەکی هێمنانە بەرەو ئەو سەرچاوە ڕۆحییەی (کوردبوون ) کە جوانی و قووڵایی خۆی لێ وەرگرتووە.

ئەمڕۆ کە ئەدەب و سیاسەت ئاویتە و ئاوێزانی یەکدیبوون، سەرۆک بارزانی لەبەردەم شاعیران و ڕۆشنبیران دا ڕاوەستا بۆ ئەوەی بە زمانی شیرینی کوردی، ئەو ڕاستییە دووپات بکاتەوە کە دۆزی کورد تەنیا پرسێکی سیاسی نییە، بەڵکو پێش هەموو شتێک شوناس و یادەوەری و ڕۆحێکی بەرز و پیرۆز کە لە شیعری مەلای جزیری و ئەحمەد خانیەوە بۆمان ماوەتەوە و ئێمەش ئەرکی پیرۆزمانە پارێزەری نووری گەش و گەرمی ئەو ڕۆحە بین و ڕێ نەدەین خامۆش بکرێت.

وتارەکەی سەرۆک بارزانی ئاماژە و دەربڕینێکی ڕوون بوو لەو نەریتە عیرفانییەی کە ڕەگ و ڕیشەی قووڵی لە کارەکتەری بارزانیاندا داکوتاوە؛ نەریتێک کە هاوسەنگیی لە نێوان حیکمەتی سیاسی و تێڕوانینی ڕۆحیدا ڕاگرتووە . دەنگی سەرۆک بە تۆنێکی ئارام و بە بە متمانەوە  تەواوی فەزای هۆڵە جەنجاڵەکەی تەنیبوو . سەرۆک بە ئامادەبووان و بە هەموو کوردی گوت:  ئەدەب ئیکسسوارێکی جونکاری نییە، بەڵکو تین وزەیەکی ڕۆحییە بۆ هێنانەدیی دادپەروەری و ئاشتەوایی، پردێکە بۆ دووبارە بنیاتنانەوەی متمانە لە نێوان گەلان و تاک و کۆمەڵدا.

ئەوەی زۆرترین سەرسامیی لەلای ئامادەبووان و بینەران دروستکرد، ئاشکرابوونی ئەو پەیوەندییە مەعنەوییە  بوو کە جەنابیان لە تەک  شیعر و عیرفانی کلاسیکیی کوردیدا هەیەتی، پەیوەندییەک کە زۆر بە دەگمەن لە جیهانێکی سیاسیی  پڕ هەڵبەز و دابەز و جەمسەرگیریدا دەبینرێت.

سەرۆک بارزانی - کە هەم قاڵبووی شەڕ و پێشمەرگایەتییە و هەم پیاوی ئاشتی و تەباییشە، بەرپرسیارێتیی نەتەوەیەکی لە ئەستۆ گرتووە کە سەدەیەکە لە ناو گێژاوی ڕەشەکوژیدا خەبات دەکات - ئەمڕۆ زیاتر مەیلی بۆ زمانی شیعر و سۆز و فەلسەفەی ژیان هەبوو نەک بۆ زمانی سیاسەت. بەڵام  لە کۆتایی وتەکانیدا ئاڕاستەی وشەکانی ڕووی لە دنیای سیاسەت کردەوە و وەک هەمیشە  بانگەوازی ڕاشکاوانەی خۆی نوێکردەوە بۆ بەردەوامیدان بە دیالۆگی بنیاتنەرانە بۆ گەیشتن بە چارەسەرێکی شەرەفمەندانە و ئاشتی خوازانە بۆ پرسی کورد لە تورکیادا، هەڵبەتە ئەوەش تەنیا هەڵوێستێکی سیاسی نەبوو، بەڵکو هەڵوێستێکی جوامێرانە بوو لە دیدگایەکی ئەخلاقییەوە کە ڕەگ و ڕیشەی دەچێتەوە سەر میراتێکی دوور و درێژی عیرفانی کوردی کە لە پێناو هێشتنەوەی پردی بەیەکگەیشتن و لەیەک گەیشتنی گەلانی ناوچەکەدا، بەهاکانی ژیاندۆستی و ئاشتەوایی بەرز ڕاگرتووە. 

وتارەکەی سەرۆک بارزانی بەرهەمی قوتابخانەیەکی هزری کوردییە کە دنیای سیاسەتی بەرفراوان کردووە و هونەر و ئەدەبیاتیشی گرتۆتەخۆ.  حیکمەت دەبێ ئاوێتەی  هەستیاری  ببێت و  تواناش لەگەڵ لێبوردەیی  دەستلەملانبن و شوناسی نەتەوەییش بەشێکی دانەبڕاو و کارا بێت لە مەیدانی خەباتی مرۆڤایەتیدا.

پێدەچێ  ئەم ئاوێتەکردنەی ئەدەب و سیاسەت، بەردێکی نوێ بێت سەرۆک بارزانی خستییە سەر دیواری تەلاری پێکەوەژیان و هەنگاوێکی مەزن بێت لەسەر ڕێگەی دوور و درێژی چوون بەرەو ئاشتییەکی شەرەفمەندانە لە ناوچەیەکی پڕ شڵەژان و ناتەباییدا.

ئەمڕۆ شرناخی (شاری نووح) و چیای جوودی، کەشتییەکی نوێی ڕزگاریی لە باوەشگرت و  لەپاش دەیان هەزار ساڵ جارێکیتر ڕۆحی کردەوە بە بەری ڕەچەڵەکی مرۆڤایەتیدا.

 ئەمڕۆ سەرۆک بارزانی بە تەنیا سیاسەتمەدارێکی کورد نەبوو، بەڵکو نوێنەری هەرە باڵای  نەتەوەیەک بوو  کە بە حیکمەتەوە مێژووی خۆی دەنووسێتەوە و بە ڕۆحێکی عیرفانییەوە بەرگریی لە مافەکانی خۆی دەکات.

 ئەوەی ئەمڕۆ لە سەرۆکم بینی ڕاستییەکی سەرسوڕهێنی فێرکردم: سەرکردایەتیی تەنها توانای بڕیاردانی سیاسیی نییە، بەڵکو هێزی بەخشینی توانایەکی ڕۆحیشە!