پەرلەمانتاران خەریکی بانگەشەن; ئایا پەرلەمان لە وەرزی کۆتاییدا کۆدەبێتەوە؟

ئاڤا نیوز

نائومێدی لە بەستنی دانیشتنەکان باڵ بەسەر پەرلەمانی عێراقدا دەکێشێت، لە کاتێکدا کە بڕیارە بچێتە ناو کۆتا وەرزی یاسادانانییەوە. سەرەڕای بانگەوازی سەرۆکی پەرلەمان بۆ ئامادەبوون، پەرلەمانتارانی فراکسیۆنە جیاوازەکان پێشبینی دەکەن پەرلەمان لە بەستنی دانیشتنەکانیدا شکست بهێنێت و هۆکارەکەشی بۆ "ئیرادەی سیاسیی پەکخستن" و "بانگەشەی پێشوەختەی هەڵبژاردن" دەگەڕێننەوە.

چیرۆکی سەرەکی: بڕیارە ڕۆژی شەممەی داهاتوو 12ـی تەمموز، پەرلەمانی عێراق، دەست بە دانیشتنەکانی بکاتەوە، ئەمەش دوای کۆتاییهاتنی پشووی یاسادانان. هاوکات، سەرۆکی پەرلەمانی عێراق، لە پەیامێکدا داوا لە سەرجەم پەرلەمانتاران دەکات ئامادەی دانیشتنەکان بن بۆ جێبەجێکردنی ئەرکە نیشتمانییەکانیان.

ڕاگەیێنراوی فەرمی: دکتۆر مەحمود مەشهەدانی، سەرۆکی پەرلەمانی عێراق، لە ڕاگەیێنراوێکدا داوای لە سەرجەم کوتلە سیاسییەکان، سەرۆکەکانیان و پەرلەمانتارە سەربەخۆکان کرد کە "بەرپرسیارێتیی نیشتمانی و مێژوویی خۆیان لەم قۆناغە هەستیارەدا هەڵبگرن" و ئامادەی دانیشتنەکانی داهاتوو بن.

مەشهەدانی جەختی کردەوە کە ئامادەبوون لە دانیشتنەکان "ئەرکێکی دەستووری و ئەمانەتێکە لەبەردەم گەلدا" و گوتی: "پێویستە کاربکەین بۆ تەواوکردنی ئەو یاسا گرنگانەی کە هێشتا چاوەڕوانن، چونکە کاریگەرییان لەسەر ژیانی هاووڵاتیان هەیە."

داوای کرد کە بەرژەوەندیی باڵای وڵات زاڵ بکرێت، ناکۆکییەکان تێپەڕێنرێن و کار بکرێت بۆ سەرخستنی ئەزموونی دیموکراسی و ئامادەکردنی ژینگەیەکی سیاسیی سەقامگیر پێش هەڵبژاردنەکانی داهاتوو.

خەریکبوون بە "بانگەشەی هەڵبژاردن"

لێدوانی فەرمی: محەممەد عەنوز، ئەندامی لیژنەی یاسایی پەرلەمان، بە ئاڤا میدیای ڕاگەیاند، هەرچەندە هەوڵ هەیە بۆ دەستپێکردنەوەی دانیشتنەکان، بەڵام "هەموو پێشبینییەکان ئاماژەن بۆ ئەوەی پەرلەمان بەهۆی شکاندنی نیسابەوە لە بەستنی دانیشتنەکان بەردەوام دەبێت لە شکستهێنان."

عەنوز دوو هۆکاری سەرەکی بۆ ئەم پەککەوتنە دەستنیشان دەکات:

٠ یەکەم، "بوونی ئیرادەیەکی سیاسی کە پەرلەمانتاران ناچار دەکات بەشداری نەکەن."

٠ دووەم، "سەرقاڵبوونی بەشێک لە پەرلەمانتاران و کوتلەکان بە بانگەشەی پێشوەختەی هەڵبژاردن، کە وایکردووە لە پارێزگاکانیان بن و ئەرکی پەرلەمانی خۆیان جێبەجێ نەکەن." ناوبراو ئاشکرای کرد کە زیاتر لە 130 یاسای گرنگ لە ڕەفەکانی پەرلەماندا ماونەتەوە و بەهۆی ململانێی سیاسییەوە پەکیان کەوتووە.

"ئیرادەی سیاسی" بۆ پەکخستن

لای خۆیەوە، پەرلەمانتاری سەربەخۆ، هەیسەم زەرکانی، بە ئاڤا میدیای ڕاگەیاند، "پەکخستنی دانیشتنەکانی پەرلەمان لە ماوەی مانگەکانی ڕابردوودا، کارێکی سیاسیی بە مەبەست بوو."

بە وتەی زەرکانی، ئامانج لێی ڕێگریکردنە لە تێپەڕاندنی یاسا ناکۆکی لەسەرەکان، وەک یاسای حەشدی شەعبی و هەموارکردنی یاسای مووچە. هۆکارێکی دیکەش ئەوەیە کە "ئیرادەیەکی سیاسی هەیە بۆ ئەوەی پەرلەمان پەکبخرێت تا ڕۆڵی چاودێریی ڕاستەقینەی بەسەر حکومەتەوە نەمێنێت، بەتایبەت لە سۆنگەی بوونی گومان و شکست لە کارەکانی هەندێک بەرپرسدا."

"هیچ گەرەنتییەک نییە"

عارف حەمامی، پەرلەمانتاری چوارچێوەی هەماهەنگی، بە ئاڤا میدیای ڕاگەیاند، "بەدووری دەزانین هیچ دانیشتنێک لەو ماوە کەمەی لە تەمەنی پەرلەمان ماوە، ئەنجام بدرێت." ئەویش هۆکارەکەی بۆ ناکۆکیی سیاسی لەسەر یاساکان دەگەڕێنێتەوە، وەک یاسای حەشدی شەعبی و یاسای هەڵبژاردنەکان.

حەمامی دووپاتی دەکاتەوە کە "ئیرادەی لایەنە سیاسییەکان بەردەوامیدانە بە پەکخستنی دانیشتنەکان" و داوا دەکات سەرۆکایەتیی پەرلەمان سزای تووندی ئەو پەرلەمانتارانە بدات کە ئامادە نابن، نەک تەنیا بە بڕینی بەشێک لە مووچەکانیان. لە کۆتاییدا دەڵێت: "بەستنی دانیشتنەکان لەم وەرزەدا شتێکی مەحاڵە و هیچ گەرەنتییەک بۆ سەرکەوتنی نییە، سەرەڕای هەموو بانگەواز و داواکارییەکانیش."