سووریا؛ دەرگەھێ جەھنەمێ یان شاما شەریف؟

شام ب گشتی ھەر ژ سەردەمێ (ئەمەویان) ناڤەندەکا ھزری یا بھێز بوویە نەمازە بۆ ناسیۆنالیستا عەرەبی ژ سەردەمێ زی (عەرب) کرنا (دیوانا و پارا و تۆمارا) دەستپێکری و ھەر شام بوویە. ھزرا (بەعسا) عەرەبی د ناڤبەرا زنکویێن لبنانێ و دیمشقێ دا بەرجەستەبووی. گوهۆڕین ل شامێ وەک گەلەک وەلاتێن دی نینن. رەنگە گەلەگ دژوار نەبن وەک عێراقێ ئەگەر پڕۆژەیێ جیھانیێ (ئیسلاما سیاسی) ب ھەمی گروپێن خۆ ڤە سووریا یان شام خالەکا ئارا تر ھەیە ژ وەلاتێن دی. 

باندۆرا کلتورێ فرانکفونی و رەنگە ئیسلامەکا روحانی بۆ ھندێ بەس بن راستی دژواریا چاڤەڕێ کری نەبن. لێ نەکو ھەمی رەفتارەکا جیھانی بوویە و ب دژواری بویە ناسنامەکا ئورجینال بۆ ھەر ھەژیانەکا لڤێ دەڤەرێ درست دبیت. لێ ئەڤا نوکە ل سووریا چێدبیت ھەر ل دەست پێکێ ئاماژەیێن شۆڕەشەکا سەرکەفتی نەبوون وەک بۆرسەکا گشتی و بازارەکێ سیاسی ھاتە پێش و ھەمی جیھانێ ل ھەردوو سەران دەستوەردانێن بێ سنوور کرن. ڤێ چەندێ ژی وەکر بەرھنگاری و حکومەتێ بن ھەتا دویر ژ فەرھنگێ خویێ پێ ناڤدار ژی رەفتارێ بکەن.

ب درێژاهیا سەد سالانە سووریا خوە ب کەلھا عەرەبگەریێ دنیاسیت و تاکە وەلاتێ عەرەبی بوویە کۆلیژێن وێ یێن (نوژداری) ژی ب زمانێ عەرەبی دخوینن جودا ژ ھەمی جیھانێ، سووریا تاکە وەلاتێ عەرەبان بوویە ھەمی ھاوەلاتێن عەرەب ژ وەلاتێن عەرەبی بێ (ڤیزا) و ئازاد سەردانا وێ دکرن.

ئەڤ عەرەبگەریا دژوار بەرامبەر نە عەرەبان دیتنێن دژوار ھەبووینە، تا رادەیا ئینکارکرنا ھەر تشتەکێ دی، ھەرچەندە جڤاکێ سووریا و شامێ ب گشتی موزایکەک رەنگاورەنگە و ھیچ ناسنامەکا کومکری ب تنێ نینە، لێ ھەردەم ناسنامەیێن ئیتنی و مەزھەبی و ئاینی وەک بەربەست بۆ ھێز و ھزرا عەرەبگەریا ڕەگەزپەرستی دیار بووینە.

ئەو سووری یێن پیچەک سەردەمانە هزر دکەن چ جاران ئینکارا ھندێ ناکەن کوردا دەستەکێ بالا ھەبوویە ل ھەمی ژیانا سیاسی و جڤاکی و ئابوری و ھونەری و ئەدەبی دا. لێ ھەمی گاڤان ئەڤ راستییە نەھاتییە جڤاکی کرن و وەک دەست کەفتەک بۆ پێکڤەژیانا جڤاکی نەھاتییە وەزیفە کرن.

ئەگەر ئەم باسی (ئەیوبیان) نەکەین و ژ مێژویا نوی دەستپێبکەین، ئەڤە سەرۆکوەزیر و سەرۆککومارێن سووریا ژ نفشێ خو کورد دیار بووینە و ھەروەسا د ناڤ وان قارەمانێن بەرھنگاریا دژی فرنسا کری، کوردان دەستەکێ بالا ھەبوویە، ئەڤە ھەمی تێرا ھندێ نەبوویە سووریا وەک دەولەت نە نوکە و نەژی پشتی سەرخۆبوونێ، مللەتێ کورد وەکو ھاوبەشەکێ سیاسی و خودان ناسنامەکا کوردی یا سووری ناسکەتن. ھەردەم یان ئینکار کریە یان ژی ھەمی ھەول داینە ناسناما کوردی ڤەشێریت، هەتا وێ رادێ ب ھزاران کورد ژ ناسناما وان بێ بەهر کرینە و جینۆسایدا کولتوری ژی تا وێ رادێ بوویە کو ڕۆژا نەورۆزێ ب بریارەکا (جمھوری) کربوو ڕۆژا دایکێ ل سووریا بۆ وێ چەندێ ھندێ دلخۆشییا کوردان لڤێ ڕۆژێ ڤەشێریت.

گورانکاریا نوکە ل سوریا درست بووی. ب راستی ھیچ ئاسویەک دیار نینە، ئەرێ سووری دێ ب لوژیکەک سیاسی و سەردەمانە بیر کەن؟ یان ژ ئایدیۆلوژیەکا نەژادپەرستییا خوە دێ بۆ ئایدولوژیەکا دی یان تامدای ب ئاینی ڤە چن؟ ئەڤە بۆ جڤاکێ سووری کا چەوا (عروبێ) سەد سالا ئەنجامەکێ چاڤەرێ کری نەبوو، پێدڤی ب چەند سالایە تا بۆ وان دیار بیت دەولەتەکا (ئاینی) ئەگەر دروست ببیت ژی، ئەنجامێن وێ ل گور رەوشا جیۆسیاسیا دنیایێ دلخۆش نابن.

حکومەتا سووریا ب درێژاهیا دیرۆکێ ئینکارا ھەبوونا ھەمی نەتەوە و مەزھەب و ئاینان کریە و ھەمی د (قالبێ عروبێ) دا پێناسە دکرن. دەرحەقێ کوردان دا ژی سیاسەتەکێ دوفاقی و مژدار و دژوار ھەبوویە و ھەمی د بازنێ ئینکارکرنێ دا دزڤرین، ئۆپۆزسیۆنا سووریا ژی دەستەلاتا نوکە ھیچ بەرچاڤرونیەک بۆ کوردان نینە. ل چ جھەکێ بەلگەیەکێ سیاسی ئیمزا نەکریە کو مافەکێ سیاسی بۆ دووەم نەتەوا سووریا مسۆگەر بکەتن. ھەمی داخویانیێن سیاسیێن سووریا نوی ئەوە بەرسڤا ھەلویستەکێ کوردان دا بیت یان روهنکرنەک ل سەر پرسەکا کوردا کربیت.

وان ب خوە ھیچ پڕۆژەیەک نینە و کورد ژی ب مخابنی ڤە دبیت ژلایێ سەربازی ب ھێز بن، لێ ئەڤە بەس نینە، چونکی ژ لایێ سیاسی ڤە چ تشتەک مسوگەر نەکریە.گ، ئەڤە مژداریەک ب ترس دیار دکەتن، ئەگەر سووریا وەک عیراقێ ژ رویێ سیاسی ڤە پرسا کوردا چارەسەر کەتن، ب دیتنا خۆ ژی بیت د ڤێ قۆناغێ دا باشترە راستی دیمەنەکێ دی یێ ئینکارکرنێ بیت یان یاریا ل سەر ناکوکیێن کوردا بکەتن.

لۆژیکێ سیاسیێ شامێ ب پرسا کوردا ڤە دێ ھیتە تاقیکرن، نەک پرسەکێ دی، رویدانێن داھاتی دێ ڤی راستیێ سەلمینن.