توێژینەوەیەکی نوێ: ڕادەی پیسی هەوای هەولێر لەو ئاستە مەترسییە نییە کە باس دەکرێت

ئاڤا نیوز

 

پێنج توێژەر بۆ ماوەی 10 ڕۆژ لە سێ کاتی جیاواز ڕادەی پیسی هەوای هەولێریان پێوانە کردووە، بەچەند دەرئەنجامێک گەیشتوون، یەکێک لەو توێژەرانە دەڵێت: ڕادەی پیسی هەوای هەولێر لەو ئاستە مەترسییە زۆرە نییە کە باس دەکرێت.

 

وێنە گەورەکە: لەماوەی دوو هەفتەی ڕابردوودا، بەرزبوونەوەی ڕێژەی پیسبوونی هەوای هەولێر پارێزگاری هەولێری گەیاندە ئەو بڕیارەی 138 پاڵاوگەی نایاسایی لە سنووری پارێزگای هەولێر دابخرێت.

 

لێدوانی فەرمی: د. هێدی جەمال، مامۆستا لە زانکۆی توێنتا لە وڵاتی هۆڵەندا بۆ ئاڤا نیوز قسەی کردووە و دەڵێت: بۆ بەدواداچوونی کوالێتیی هەوای هەولێر 150 شوێنمان دەستنیشان کرد، بۆ ماوەی 10 ڕۆژ لە کاتژمێر 9ی بەیانی تا 6ی ئێوارە لە سێ کاتی جیاوازی ڕۆژ دووبارەمان کردەوە، ئەوەی هەیە داتای شەوی تێدانییە.

 

زانیاریی زیاتر: ئەو توێژەرە دەڵێت: ئەو دەنکۆڵە ڕەقانەی لە هەوا هەن دوو جۆرن یان تیرەکەیان 2.5 کەمترە یان 10 مایکرۆمیتەر کەمترە، هەردوو جۆری خراپن و ڕێژەی کەم و زیادیان لەناوچەکان بەپێی چالاکیی مرۆڤ و ئۆتۆمبێل و کارگەکان دەگۆڕێن، لە توێژینەوەکە ئامێری (PMD351 Temtop Aerosol mass monitor) بەکارهاتووە، دەرکەتووە هەوای هەولێر لەنێوان (باش و مامناوەندە)، لەگەڵ بوونی چەند گەڕەکێک کە دەکەونە ناو زۆنی خراپ یاخود ناتەندروست، بۆ ئەوانەی کێشەی تەندروستییان هەیە.

 

قووڵتر: توێژەران ناوی چەند گەڕەکێک دەخەنەڕوو کە کوالێتیی هەوایان (مامناوەندە) بۆ ئەوانەی نەخۆشیی هەستیاریان هەیە گونجاو نییە وەک گەڕەکەکانی (پیشەسازیی باشوور، قەتەوی، مامزاوە، ڕاستی، ڕۆشنبیری، فەرمانبەران، کارێزان، شارەوانی، حەسارۆک، منارە، گوڵان، بێتواتەی نوێ، سەفین، پیشەسازیی باکوور، گوندی ئیتاڵی دوو، بەحرکە، گوندی پیرداود و تۆپزاوە).

 

ئەوەی پێویستە بیزانیت: توێژەران بەو ئەنجامە گەیشتوون ئەو گەڕەکانەی کەوتوونەتە تەنیشت پارکی گەورەی هەولێر لە زۆنی سەوزن و کوالێتیی هەوایان باشە، هاوکات 65%ـی گەڕەکەکانی هەولێر کەوتوونەتە ناو زۆنی سەوز واتا باش، ڕێژەی 35%ـی گەڕەکەکان کەوتوونەتە ئاستی مامناوەند، بەڵام ئەو گەڕەکانەی نزیکن لە پاڵاوگەکان و ناوچەی پیشەسازیی باشوور و باکوور کاریگەریی خراپیان لەسەرە.

 

ئەمەش بزانە: 85%ـی گەڕەکەکانی هەولێر لەڕووی ئاستی گازی دوانۆکسیدی کاربۆن کەوتوونەتە ناو زۆنی گونجاو، تەنیا گەڕەکەکانی سەنتەری شار و ئازادی و شۆڕش و بەختیاری و سەڵاحەدین و کوێستان نەبێت لە زۆنی مامناوەندن.