کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا و داهاتووی ئەمنیی عێراق

ئاڤا نیوز

لەم دواییانەدا، کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق بووەتە بابەتی گەرمی گۆڕەپانی سیاسی و ئەمنی. ئەم کشانەوەیە کە بە گواستنەوەی سەرباز و کەرەستەکان بۆ کوێت دەستیپێکردووە، پرسیاری زۆری لەسەر داهاتووی ئەمنیی عێراق دروستکردووە. لە کاتێکدا ئەمریکا ئاماژە بە گۆڕینی هاوپەیمانێتی سەربازی بۆ هاوبەشییەکی دوولایەنەی ئەمنی دەکات، پسپۆران و پەرلەمانتاران هۆشداری دەدەن لە ئەگەری سەرهەڵدانەوەی پێکدادان و ناسەقامگیری لە ناوچەکەدا.

لێدوانی فەرمی: لیوای (خانەنشینکراو) جەواد دەهلەکی، پسپۆر لە کاروباری سەربازی و ستراتیژی، لە لێدوانێکیدا بۆ "ئاڤا میدیا"، ئاشکرای کردووە، کشانەوەی بەشێکی هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق، بریتییە لە هەوڵێک بۆ کردنەوەی گۆڕەپانێکی نوێی جەنگ بۆ لێدانی ئەو ئامانجانەی کە بۆ بارەگاکانی گرووپە چەکدارەکان و حەشدی شەعبی دیاریکراون.

دەهلەکی ئاماژەی بە بوونی زیاتر لە 300 ئامانج داوە لە ناو خاکی عێراقدا و بەشێکیشیان لەگەڵ یەکە سەربازییەکانی سوپای عێراقن لە ناوچە جیاوازەکاندا.

ئەو لیوایە هۆشداریدا، "ئەم ئامانجانە ڕەنگە لەلایەن ئیسرائیلەوە بکرێنە ئامانج، نەک ئەمریکا بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ." بە بۆچوونی دەهلەکی، کشانەوەی ئەمریکا لەم کاتەدا ڕەنگە پەیوەندییەکی ڕاستەوخۆی بە نزیکبوونەوەی جەنگێکی فراوان و گەورەوە هەبێت لەلایەن ئیسرائیلەوە دژ بە لوبنان، یەمەن، ئێران و تەنانەت عێراقیش.

کشانەوەی فیزیکی و نیگەرانییە ئەمنییەکان

لە 21ی ئابی 2025، سەرچاوەیەکی ئەمنی ئاشکرای کرد کە کشانەوەی فیزیکی هێزەکانی ئەمریکا لە بنکەی عەین ئەسەد دەستیپێکردووە، بە گواستنەوەی سەربازان و هەندێک کەرەستەی سەربازی بۆ کوێت. ئەمە یەکەمین پرۆسەی گواستنەوەی سەربازانە لەم بنکەیەدا و چاوەڕوان دەکرێت تا سەرەتای مانگی ئەیلوولی داهاتوو، بنکەکە بە تەواوی لە هێزی ئەمریکی چۆڵ بکرێت. باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عێراق ڕایگەیاندووە، هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بۆ تێکشکاندنی داعش کۆتایی نایەت و ئەرکی سەربازییەکەی دەگۆڕێت بۆ هاوبەشییەکی ئەمنی دوولایەنەی زیاتر نەریتی.

نیگەرانییە پەرلەمانی و ستراتیژییەکان

یاسر وەتوت، ئەندامی لیژنەی ئاسایش و بەرگریی پەرلەمانی، لە لێدوانێکیدا بۆ "ئاڤا میدیا" نیگەرانی پەرلەمانی لەبارەی کشانەوەکەوە دەربڕی. وەتوت ڕایگەیاند، سەرەڕای سەقامگیریی ئێستای عێراق و کۆنترۆڵی هێزە ئەمنییەکانی بەسەر خاکەکەدا، "کۆتاییهاتنی مەترسیی تیرۆر بە شێوەیەکی یەکجاری ناگەیەنێت، بەتایبەت لە سایەی ناسەقامگیریی ناوچەکەدا." ئەو پێی وایە کشانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان لەم کاتەدا کاریگەریی ئەمنی خراپی دەبێت لەسەر عێراق، بۆیە دەبێت بە جددی مامەڵە لەگەڵ هۆشدارییە ئەمریکییەکان بکرێت.

سەیف ڕەعد، پسپۆڕی کاروباری ئەمنی و ستراتیژی، تیشکی خستە سەر لێدوانی ئەمریکا لەبارەی نیگەرانییەکانی لە فراوانبوونی ڕێکخراوی تیرۆریستی داعش و قاعیدە. سەیف ڕەعد بە "ئاڤا میدیا"ی ڕایگەیاند، "ئەمە هەڵسەنگاندنێکی ڕاستەقینەیە بۆ مەترسییەکانی ناسەقامگیریی دۆخی ئەمنی لە عێراق و سووریا دوای کشانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانان." ئەو ڕوونیکردەوە کە سەرەڕای تێکشکاندنی داعش لە ڕووی سەربازییەوە لە ساڵی 2017، بەڵام ڕێکخراوەکە هێشتا توانای ڕێکخستنەوەی ڕیزەکانی هەیە، بەتایبەت لە ناوچە کێشە لەسەرەکان و ئەو ناوچانەی کە لە ژێر کۆنترۆڵی حکومەتی ناوەند و هەرێمی کوردستاندان.

ڕەعد ئاماژەی بەوەدا، داعش ستراتیژییەکەی گۆڕیوە لە پشتێنەی کۆمەڵایەتی و عەشایەرییەوە بۆ بەکارهێنانی ناوچە جوگرافییە ئاڵۆزەکان وەک چیا و گرد و دۆڵەکان و ئەشکەوتەکان وەک پەناگەیەک بۆ گرووپە تیرۆریستییەکانی لە پارێزگاکانی دیالە، ئەنبار، سەڵاحەدین و کەرکووک. ئەو پێی وایە کە لێدوانەکەی ئەمریکا لایەنێکی سیاسییشی هەیە و ئامانج لێی "ڕەوابەخشینە بە بەردەوامیی بوونی سەربازیی سنوورداری ئەمریکا لە عێراق لەژێر چەتری 'هاوبەشیی دوولایەنە' دوای ئەیلوولی 2025."

کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە عێراق خاڵی وەرچەرخانێکی گرنگە لە مێژووی هاوچەرخی وڵاتەکەدا. لەکاتێکدا ئەمریکا دەیەوێت هاوبەشییەکی ئەمنی دوولایەنە پەرەپێبدات، نیگەرانییەکی گەورە هەیە لەبارەی ئەگەری ناسەقامگیری و سەرهەڵدانەوەی گرووپە تیرۆریستییەکان. پێویستە حکومەتی عێراق و هەرێمی کوردستان بە هەماهەنگی لەگەڵ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی، پلانی تۆکمە دابنێن بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەم مەترسییانە و پاراستنی سەقامگیریی وڵات.