پەیامی نوێی مەسرور بارزانی لەبارەی مووچە، دامەزراندن، پێکهێنانی هەردوو حکومەتی کوردستان و عێراق

ئاڤا نیوز

سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی ڕایدەگەیێنێت، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەهۆی داواکردنی پۆستی زیاتر لە شایستەی دەنگەکانیان، ڕێگرە لە پێکهێنانی حکومەتی نوێی کوردستان. جەختیشی کردەوە کە جێبەجێکردنی دەستوور بنەمای چارەسەرکردنی هەموو کێشەکانی عێراقە و داوای سزا بۆ پێشێلکارانی دەستوور دەکات.

چیرۆکی سەرەکی: ڕۆژی چوارشەممە، سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی، لە پەراوێزی شەشەمین کۆڕبەندی ئاشتی و ئاسایشی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست (مێپس 25)، لە دیدارێکی تایبەتدا، باسی دۆخی عێراق و ناوچەکە، ئەنجامی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق، پێکهێنانی هەردوو حکومەتی نوێی فیدراڵ و هەرێمی کوردستان، پەیوەندییەکانی هەولێر و بەغدا، پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە و چەندان پرسی دیکەی گرنگی کرد.

لێدوانی فەرمی: سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی لەبارەی هۆکاری دواکەوتنی پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی کوردستان ڕایگەیاند، لە گفتوگۆکانی پێکهێنانی حکومەت یەکێتی داوای هەندێک پۆستیان دەکرد کە شایستەی قەبارەی دەنگەکانیان نییە لە هەڵبژاردن.

هۆکاری دواکەوتنی پێکهێنانی حکومەتی هەرێمی کوردستان

سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی ڕایگەیاند، لە گفتوگۆکانی پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی کوردستاندا، یەکێتی داوای هەندێک پۆستیان دەکرد کە لەگەڵ قەبارەی دەنگەکانیان لە هەڵبژاردن یەکی نەدەگرتەوە. بارزانی ئاماژەی بەوەدا کە پارتی زۆر نەرمی نواندووە و پۆستی زیاتری بە یەکێتی داوە لەوەی کە بەرکەوتەی هەڵبژاردنی خۆیان بووە، بەڵام یەکێتی نەیویست حکومەت پێکبهێنێت و پێیانوابووە پارتی لە هەڵبژاردنەکانی عێراق دەنگێکی کەمتر دەهێنێت، بۆیە پێکهێنانی حکومەتی دواخست.

مەسرور بارزانی جەختیشی کردەوە دۆخەکە پاش هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق گۆڕاوە و هەلومەرجی نوێ هاتوونەتە پێشەوە، لەمەودوا گفتوگۆکان بۆ پێکهێنانی حکومەتی نوێی کوردستان لەسەر بنەمای ئەو هەلومەرجە نوێیە دەبن. جێگەی داخە دوای ساڵێک لە هەڵبژاردن لە کوردستان، هێشتا حکومەت پێک نەهێنراوە.

جێبەجێکردنی دەستوور بنەمای چارەسەرکردنی کێشەکان

مەسرور بارزانی ڕایگەیاند، ئەگەر دەسەڵاتەکان لە بەغدا وەک خۆی دابەش کرابان، هەر لە سەرەتاوە کێشە دروست نەدەبوو. ئێمە هەوڵدەدەین پەیوەندییەکانمان لەگەڵ حکومەتی عێراق بەپێی دەستوور ڕێکبخەینەوە. دەستوور ڕوونیکردووەتەوە کە پەیوەندییەکانی نێوان هەولێر و بەغدا چۆن دەبێت. هەموو کێشەکان، وەک ماددەی 140، بابەتی وزە و یاسای نەوت و گاز کە دەبوو چەندین ساڵ پێش ئێستا هەبا، دەبوایە بە گوێرەی ماددە جیاوازەکانی دەستوور چارەسەر کرابان. عێراق تاوەکو ئێستا پشت بە یاسایەک دەبەستێت کە لە سەردەمی بەعسەوە بۆی بەجێماوە، کە بۆ سەردەمی ئێستا گونجاو نییە. گەورەترین پێداویستی ئەم وڵاتە بریتییە لە جێبەجێکردنی دەستوور و دەبێت کار بەو پرەنسیپە بکرێت کە ئێمە دەتوانین تەواوکەری یەکتر بین.

پێشێلکردنی دەستوور و پێویستی سزا

لەبارەی پێشێلکردنی دەستوورەوە، مەسرور بارزانی ڕایگەیاند، مەرجی سەرەکییان بۆ بەشداریکردن لە ئەجێندای حکومەتی داهاتووی عێراق، جێبەجێکردنی دەستوور و بەڵێنەکانە. هەر لایەنێک بیەوێت هاوپەیمانی لەگەڵ ببەستین، پێویستە دەستوور جێبەجێ بکات. بارزانی جەختی کردەوە کە گەورەترین پێداویستی بۆ وڵاتەکە، میکانیزمەکانی جێبەجێکردنی دەستوورە نەک خودی دەستوور. ئەو کەسانەی کە دەستوور پێشێل دەکەن، بە بەرپرسیار نازانرێن و ئێمە دەمانەوێت هەر کەسێک دەستووری جێبەجێ نەکرد، بە بەرپرسیار بزانرێت و سزا بدرێت. بەردەوامبوون لەگەڵ وڵاتێک کە بەردەوام پێشێلکاریمان بەرامبەر بکرێت و ڕێزمان نەگیرێت، گونجاو نییە.

پرسی مووچە و هەناردەکردنی نەوت

سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی ڕایگەیاند، سەرەڕای هەناردەکردنەوەی نەوتی کوردستان و ڕادەستکردنی داهاتەکانی بۆ بەغدا، مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان دوادەخرێت. ڕێککەوتنی هەناردەکردنەوەی نەوتی کوردستان جێگیر نییە و کاتییە، چارەسەری یەکجارەکی دەرکردنی یاسای نەوت و گازە لە پەرلەمانی عێراق. بەهۆی ڕاگرتنی هەناردەکردنی نەوتی کوردستان، زیانێکی زۆر بە عێراق و کوردستان و هەموو لایەک کەوت، کەس براوە نەبوو و مووچەخۆران قەرەبوو نەکراونەتەوە.

هیوای خواست بەغدا لەوە تێگەیشتبێت کە وەستاندنی هەناردەی نەوتی کوردستان بۆ هەمووان زەرەر بوو و جارێکی دیکە بەبێ هیچ هۆکارێک پڕۆسەکە ڕانەگرن. بەغدا داهاتی نەوت و داهاتی ناوخۆی کوردستانیش کۆدەکاتەوە، بەڵام ناردنی مووچە دوادەخات. کوردستان مافی هەیە 12%ـی نەوتی عێراق بەرهەمبهێنێت، بەڵام کەمتری بەرهەمهێناوە. بۆ گەیشتن بە ئاستی بەرهەمهێنانی پێشووی نەوت، کاتمان پێویستە، هەروەها بۆ بەکارهێنانی ناوخۆ و بەرهەمهێنانی کارەبا، پێویستمان بە بەرهەمهێنانی غازی زیاترە و بە زیادکردنی بەرهەمهێنانی غازی کوردستان دەتوانین کارەبا بدەین بە بەشەکانی دیکەی عێراق.

یاسای هەڵبژاردنی عێراق و نادادپەروەری

مەسرور بارزانی ڕایگەیاند، هەڵبژاردنی عێراق سەرکەوتنێکی گەورە بوو بۆ هەموو گەلی عێراق و پرۆسەی بەڕێوەچوونی دەنگدانیش سەرکەوتوو بوو، بەڵام کێشەمان لەگەڵ یاسای هەڵبژاردن هەیە. یاسای هەڵبژاردن لە عێراق کێشەیەکی گەورەیە و دەبێت چارەسەر بکرێت، چونکە دادپەروەرانە نییە. پارتی زیاتر لە ملیۆنێک و 100 هەزار دەنگی بەدەستهێناوە، بەڵام ژمارەی کورسییەکانیان گونجاو نین لەگەڵ دەنگەکان و یاساکە نادادپەروەرییەکی زۆری تێدایە. یاسای هەڵبژاردن ئەو کورسییانەی بە ئێمە نەبەخشی کە شایەنی دەنگەکانمان بوو.

دامەزراندن و بڕیاری بەغدا

سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی ڕایگەیاند، بەهۆی بڕیارێکی بەغداوە، لە ساڵی 2013ـەوە تا ئێستا هیچ فەرمانبەرێک لە هەرێمی کوردستان بە شێوەی هەمیشەیی دانەمەزراوە، هەموو ئەو دامەزراندنانەی لە چەند ساڵی ڕابردووشدا کراون، بە شێوەی گرێبەست بوون. کاتی بانگەشەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بە خەڵکمان گوتووە، نوێنەرانی پارتی لە پەرلەمانی عێراق کار بۆ بەدەستهێنانی شایستە داراییەکانی هاووڵاتییانی هەرێمی کوردستان دەکەن. پێویستە لە پارێزگاکانی دیکەی عێراق چۆن مامەڵە لەگەڵ فەرمانبەران دەکرێت، لە هەرێمی کوردستانیش هەمان مامەڵە بکرێت.

دەمانەوێت دەرفەتی دامەزراندن بۆ گەنجان بڕەخسێنین، چونکە حکومەتیش پێویستی بە دامەزراندن هەیە، بەتایبەت کە ساڵانە بەشێکی زۆری فەرمانبەران خانەنشین دەبن و پێویستە ئەو بۆشاییە بە دامەزراندنی فەرمانبەری نوێ پڕ بکرێتەوە.

پرۆژەیەکی نوێی حکومەت

سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی هەنگاوی داهاتووی حکومەت ئاشکرا کرد و ڕایگەیاند پرۆژەیەکی نوێیان دەبێت بەناوی "ئی – پسوولە". بەگوتەی سەرۆکوەزیران، لەو ڕێگەیەوە هاونیشتمانیان دەتوانن بە ئەلیکترۆنی پارەی کارەبا بدەن.

سەرۆکوەزیران، گوتیشی: ئەم پرۆژەیە دەبێتە هۆی ئەوەی کە دەرفەت بدات بە هەر تاکێک بۆئەوەی هەژماری بانکی خۆی هەبێت، بەڵام "بۆئەوەی ئەوە ڕێکبخەین، ئێمە پێویستیمان بەوە هەیە هەژمارێک هەبێت، بۆیە ئێمە فۆکەسمان لەسەر ئەوەیە کە هەژماری من هەبێت". ڕوونیشی کردەوە، کاتێک هەر تاکێک هەژماری بانکی خۆی هەبێت، دەتوانێت سوود لە خزمەتگوزارییەکان وەربگرێت، یەکێک لەوانە پێدانی پارەیە.

پارتی چەترێکە بۆ هەموو خەڵکی عێراق و کوردستان

سەرۆکوەزیران مەسرور بارزانی ڕایگەیاند، کاتێک خزمەتکردنی خەڵک دەبێتە ئامانجی سەرەکیی حکومەت، حکومداری باش و بەڕێوەبردن ئاسان دەبێت. من پێموایە لەم هەڵبژاردنەدا خەڵک دەنگی بە خزمەتگوزارییەکان دا و پارتی خزمەتی هەمووانی کردووە، چەترێک بووە بۆ هەموو ئەو کەسانەی لە عێراق و کوردستان دەژین. بەهۆی سەرکردایەتییەکەی پارتییەوە، هەموو ئایین و پێکهاتەکان باوەڕیان بە پارتی و بەرنامەکانی هەیە.  دەمانەوێت کار بۆ ئەوە بکەین ژیانی ڕۆژانەی خەڵک لەڕووی خزمەتگوزارییەکانەوە ئاسانتر بێت و بە دروستی هەنگاو دەنێین و کەس ناتوانێت پێشکەوتنەکانمان بوەستێنێت. هەروەها، پێویستە زۆر ئاگامان لەوە بێت کە بەرژەوەندیی نیشتمانی پێش بەرژەوەندییە تایبەتییەکان بخەین.