96 ملیۆن دۆنم زەوی کشتوکاڵی لە عێراقدا بەهۆی بە بیابانبوونەوە هەڕەشەی لەسەرە

ئاڤا نیوز

ژمارەکانی بە بیابانبوون لە ڕاپۆرتەکانی دامەزراوە عێراقییەکاندا تەنیا ئاماژەیەکی تەکنیکی نین، بەڵکو بوونەتە واقعێک کە ڕووبەرێکی فراوان لە خاکی عێراقی گرتووەتەوە. ئەمەش بەهۆی سیاسەتە ئاوییە نێودەوڵەتی و ناوخۆییە کەڵەکەبووەکان، گۆڕانکارییە خێراکانی کەشوهەوا و شێوازەکانی کشتوکاڵی ناتەندروست، کە بەدرێژایی کات بوونەتە هۆی سوێر بوون و تێکچوونی بەرفراوانی خاک.

وێنە گەورەکە: عێراق ڕووبەڕووی یەکێک لە گەورەترین قەیرانەکانی ژینگەیی و ئابووری دەبێتەوە کە بە بیابانبوونە، ئەمەش هەڕەشە لەسەر ئاسایشی خۆراک و ئاو و ژیانی ملیۆنان هاووڵاتی دروست دەکات. لە کاتێکدا دابەزینی ئاستی ئاو و زیادبوونی سوێری خاک کاریگەری ڕاستەوخۆیان لەسەر توانای کشتوکاڵ و هۆکارەکانی بژێوی دانیشتووان داناوە، پێویستە چارەسەرێکی گشتگیر و بەپەلە بۆ ئەم کێشەیە بدۆزرێتەوە.

بڵاوکراوەی فەرمی: بەپێی ڕاپۆرتێکی بەشی ئاماری ناوەندی سەر بە وەزارەتی پلاندانانی عێراق، ڕووبەری ئەو زەوییانەی هەڕەشەی بە بیابانبوونیان لەسەرە، گەیشتووەتە 96.5 ملیۆن دۆنم، لە کاتێکدا کۆی گشتیی زەوییە بە بیابانبووەکان گەیشتووەتە 40.4 ملیۆن دۆنم، ئەمەش زیادبوونێکی بەرچاو نیشان دەدات بە بەراورد بە ساڵی 2021.

لێدوانی فەرمی: شاکر دلێمی، شارەزای کشتوکاڵی هۆکارەکان دەخاتەڕوو و دەڵێت: "عێراق بەشێوەیەکی نیمچە تەواو پشتی بە دیجلە و فورات بەستووە، بەڵام بەنداوەکانی تورکیا و ئێران پشکەکەیان کەمکردووەتەوە. جگە لەوەش گۆڕانی کەشوهەوا و بەڕێوەبردنی خراپی سەرچاوەکان و بەکارهێنانی ڕێگەی کۆن، قەیرانەکەیان قوڵتر کردووەتەوە".

دەشڵێت، پەنابردن بۆ ئاوی بیرەکان وەک جێگرەوەی ڕووبارەکان، باجێکی گرانی هەبووە. دابەزینی ئاستی ئاوی ژێرزەوی بووەتە هۆی سوێربوونی خاک و لەدەستدانی بە پیتییەکەی، ئەمەش وایکردووە جووتیاران زەوییەکانیان جێبهێڵن یان بەروبوومی کەم بەها بچێنن.

لەلایەکی دیکەوە: ساڵح مەهدی، ئەندازیاری کشتوکاڵی، دۆخەکە بە مەترسیدار ناو دەبات و دەڵێت: "کشتوکاڵی عێراق ڕووبەڕووی خراپترین قەیران بووەتەوە؛ ئەوەی دەیبینین تەنیا هەڵبەز و دابەز نییە، بەڵکو داڕمانی سیستەماتیکی بنەماکانی بەرهەمهێنانە. گۆڕینی سەرچاوەی ئاو بۆ بیرەکان، خاکەکەی سوێر کردووە و جووتیارانی ناچار بە وازهێنان کردووە".

کاریگەریی و لێکەوتەکان: بەگوتەی مەهدی، لێکەوتەکانی ئەم دۆخە تەنیا لە کەرتی کشتوکاڵدا نامێنێتەوە، بەڵکو بووەتە هۆی کۆچێکی گەورەی ناوخۆیی لە گوندەکانەوە بۆ شارەکان.

چاودێران هۆشداری دەدەن کە تێکچوونی "زنجیرەی خۆراک" و لەناوچوونی سامانی ماسی و زیادبوونی خۆڵبارین، ئاماژەن بۆ ئەوەی عێراق لە وڵاتێکی بەرهەمهێنەوە خەریکە دەبێتە خاکێکی نەزۆک کە دانیشتووانەکەی تێیدا هەست بە ئاوارەیی دەکەن.