یەکەم هەڵوێستی سوودانی و لەتیف ڕەشید لەبارەی مووچە: دەبێت کێشەکە لە ڕیشەوە چارەسەر بکرێت

ئاڤا نیوز

سەرۆککۆمار و سەرۆکوەزیرانی عێراق یەکەم هەڵوێستیان لەبارەی ڕاگرتنی مووچەی خەڵکی کوردستان ڕاگەیاند، جەخت دەکەنەوە دەبێت کێشەکە بەشێوەیەکی ڕیشەیی لەنێوان هەولێر و بەغدا چارەسەر بکرێت.

وێنە گەورەکە: لە هەولێر و بەغداوە هەوڵەکان بۆ چارەسەرکردنی کێشەی مووچەی خەڵکی کوردستان بەردەوامن و فشار دەکرێت ئەم هەفتەیە مووچەی مانگی پێنج لەلایەن وەزارەتی دارایی عێراق بنێردرێت، حکومەتی کوردستان و زۆربەی لایەنە سیاسییەکانی کوردستان پەیامیان بۆ بەغدا ناردووە و جەختیان کردووەتەوە ڕاگرتنی مووچە قبوڵ ناکەن،  هەڵوێست وەردەگرن و ڕەنگە بگاتە کشانەوەش لە حکومەت و پرۆسەی سیاسیی عێراق، داواش لە نوێنەرانی کورد کراوە هەڵوێستی تووندیان هەبێت.

چیرۆکی سەرەکی: د.عەبدوللەتیف ڕەشید، سەرۆککۆماری عێراق بۆ چارەسەرکردنی کێشەی مووچەی خەڵکی کوردستان سەردانی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراقی کرد، لە کۆبوونەوەکەدا لەبارەی دۆخی گشتیی عێراق و پێشهاتە سیاسی و ئابوورییەکانیش گفتوگۆ کراوە.

ڕاگەیێنراوە فەرمییەکان: بەپێی دوو ڕاگەیێنراوی سەرۆکایەتیی کۆمار و سەرۆکایەتیی ئەنجوومەنی وەزیران، لە دیدارەکەدا:

٠ جەخت لەسەر پێویستی دۆزینەوەی چارەسەری ڕیشەیی لە چوارچێوەی دەستوور و یاسا سەبارەت بە پابەندییە داراییەکانی نێوان حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێمی کوردستان کراوەتەوە، وەک لە دەستوور و یاسای بودجە و بڕیاری دادگای فیدراڵیدا هاتووە.

٠ جەخت لەسەر گرنگی دەرکردنی یاسای نەوت و گاز کراوەتەوە.

 ٠ جەخت لە گرنگی یەکخستنی ڕیزە نیشتمانییەکان کراوەتەوە بۆ بەرزکردنەوەی سەقامگیری ئەمنی و کۆمەڵایەتی لە سەرتاسەری وڵات.

٠ جەخت لە ئامادەکاری بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمان کراوەتە وەک پایەیەکی بنچینەیی پرۆسەی دیموکراسی. 

باکگراوند: کۆتایی هەفتەی ڕابردوو تەیف سامی، وەزیری دارایی عێراق بە نووسراوی فەرمی و بە هێنانەوەی چەند بیانوویک ڕایگەیاند چیتر مووچە بۆ خەڵکی کوردستان نانێرێت، بەمەش مەترسی کەوتە سەر 8 مووچەی ئەمساڵ، ئەم بابەتەش لەسەر ئاستی کوردستان و عێراق کاردانەوەی فراوانی لێکەوتەوە، لە هەولێرەوە پەیامی تووند بۆ سوودانی و بەرپرسانی عێراق نێردرا تا پێش جەژن کێشەکە چارەسەر بکات، سەرجەم فراکسیۆنە کوردستانییەکانیش وێڕای ئەوەی داوایان لە سوودانی کرد کێشەکە چارەسەر بکات، داوایان لە سەرۆککۆمار و وەزیرانی کورد لە حکومەتی عێراق کرد هەڵوێست وەربگرن و ئەم دۆخە قبوڵ نەکەن.

ژمارەکان وادەڵێن: بەپێی یاسای بودجەی گشتیی عێراق، دەبێت بەغدا ئەمساڵ 13 تریلیۆن و 334 ملیار و 576 ملیۆن دینار تەنیا بۆ مووچە بنێرێت، بەڵام  تەنیا بڕی 4 تریلیۆن و 223 ملیار و 625 ملیۆن دیناری بۆ 4 مانگ ناردووە و وەزارەتی دارایی عێراق دەڵێت مووچەی 8 مانگی داهاتوو کە دەکاتە 9 تریلیۆن و 110 ملیار و 961 ملیۆن دینار نانێرێت.