داعش ڕیزەکانی لە عێراق و سووریا و لوبنان ڕێکدەخاتەوە

هەر لە سەرەتای دەرکەوتنییەوە، ڕێکخراوی داعش یەکێک بووە لە مەترسیدارترین هەڕەشە ئەمنییەکانی ناوچەکە و لە ماوەی ساڵانی ململانێدا شوێنەواری قووڵی لەسەر زەوی و لە ژیانی هاووڵاتیانی مەدەنیدا جێهێشتووە.

وێنە گەورەکە: لەپاڵ گرژییەکانی ناوخۆی سووریا و نەبوونی یەک سیاسەتی ئەمنیی هاوبەش لەسەرانسەری وڵاتەکەدا، مەترسییەکانی سەرهەڵدانەوەی داعش هەر ماون و زیاتریش بوون، بەتایبەتیش لەبیابانەکانی وڵاتەکەدا داعش دەرفەتی بۆ خۆڕێکخستنەوە بەدەستهێناوە و سوودیش لە گرژییەکانی ناوخۆی سووریا وەردەگرێت بۆ ئەنجامدانی هێرشەکانی.

سەرەڕای پاشەکشەی هێزی سەربازیی لە ساڵانی دواییدا، ڕێکخراوەکە هێشتا لە بیابانی سووریا و لادێکانی دێرەزوور و ڕۆژهەڵاتی حەسەکە و ناوچە سنوورییەکانی عێراق چالاکە، سوود لە جوگرافیا سەختەکە وەردەگرێت بۆ ئەنجامدانی هێرشی پچڕپچڕ، ئەمەش سەرەڕای لەدەستدانی کۆنترۆڵی مەیدانیی زەوییەکان، کە ئەمەش نیگەرانیی لای دەسەڵاتداران و دانیشتووان دروست کردووە.

 

دوای لەدەستدانی زۆربەی ناوچە ستراتیژییەکانی، داعش چالاکییەکانی خۆی کۆکردووەتەوە بۆ ئەوەی لە ڕێگەی شانە نووستووەکانەوە کار بکات، کە ئۆپەراسیۆنی جۆراوجۆر ئەنجام دەدەن وەک هێرشی خۆکوژی، تیرۆرکردن و ئەنجامدانی تەقینەوە.

 

ڕاپۆرتە ئەمنییەکان ئاماژە بە بەردەوامیی چالاکییەکانی دەکەن لە ناوچە سنوورییەکانی نێوان سووریا و لوبنان، هەروەها لە هەندێک گوند و ناوچەی لادێنشین کە بڵاوبوونەوەی ئەمنی تێیاندا لاوازە.

 

دەسەڵاتە خۆجێییەکان لە سووریا و عێراق، بە هاوکاریی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی و هێزە نێودەوڵەتییەکانی دیکە، بەردەوامن لە شەڕێکی ئەمنی و هەواڵگریی فراوان دژی ڕێکخراوەکە، کە ئۆپەراسیۆنی وردی مەیدانی، چاودێریی چڕی هەواڵگری و پتەوکردنی هاریکاریی ئەمنی لە نێوان وڵاتانی دراوسێدا لەخۆدەگرێت. هاوکات، ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کار دەکەن بۆ پشتگیریکردنی پڕۆگرامی هۆشیاری بۆ سنووردارکردنی بڵاوبوونەوەی بیری تووندڕەوی و چارەسەرکردنی هۆکارەکانی.

 

لەم چوارچێوەیەدا، شارەزایانی دژەتیرۆر جەخت لە مەترسیی شانە نووستووەکان و پشت بەستنیان بە شێوازی نائاسایی وەک تەقینەوەی بچووک و تیرۆرکردن دەکەنەوە.

 

سامر حومسی، شارەزای دژەتیرۆر، ڕایگەیاند: "شانە نووستووەکان هێشتاش هەڕەشەیەکی ڕاستەقینە پێکدەهێنن"، و جەختی لە «پێویستیی بەردەوامیی هەماهەنگی لەنێوان وڵاتان و پتەوکردنی کاری هەواڵگری و بەرەنگاربوونەوەی بیری تووندڕەوی بۆ کۆنترۆڵکردنی مەترسییەکە" کردەوە.

 

بەپێی ڕاپۆرتەکانی هەردوو وەزارەتی ناوخۆی سووریا و لوبنان ڕاپۆرتەکان ژمارەی شانە نووستووەکانی داعش لە ناوچە سنوورییەکانی نێوان سووریا، لوبنان و عێراق بە نێوان 150 بۆ 200 شانەی بچووک مەزەندە دەکرێت تا ناوەڕاستی ساڵی 2025.

 

پەیمانگای لێکۆڵینەوەکانی جەنگ و ناوەندی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بۆ توێژینەوەی ئەمنی ئاماژە بە بەرزبوونەوەی هەوڵەکانی خۆدزەکردنەوە و چەکدارکردن دەکەن بە ڕێژەی 25٪ لە ماوەی شەش مانگی ڕابردوودا.

هۆکارەکەشی دەگەڕێنێتەوە بۆ قەیرانە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکان کە ڕێکخراوەکە بۆ بەهێزکردنی نفوزی خۆی دەیقۆزێتەوە.

هاوکات نەتەوە یەکگرتووەکان و هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی جەخت لە بەردەوامیی چالاکییەکان دەکەنەوە و هۆشداری دەدەن لە پەرەسەندنێکی ئەگەری لە ئەگەری پاشەکشەی هەوڵە ئەمنی و هەواڵگرییەکان.