دابینکەرانی سەرەکیی چەک بۆ ئیسرائیل کێن؟

ئاڤا نیوز

 

حەوت مانگە ئیسرائیل هێرشی سەر غەززەی دەست پێ کردووە و ڕۆژانە ئەو کەرتە بۆردوومان دەکات. ئەمە وا دەکات پێویستیی بە چەک زیاتر بێت. بۆیە سەرنجەکان لە سەر دابینکەرانی چەکی ئیسرائیلن. 

 

وێنە گەورەکە: بە هۆی هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە و کوژرانی دەیان هەزار کەسی سڤیل، زۆر لە وڵاتانی دابینکەری چەکی ئیسرائیل هەناردەی چەکیان بۆ ئەو وڵاتە ڕاگرتووە. لە نوێترین نموونەشدا، ئەمریکا هەناردەی کاروانێک چەکی بۆ ئیسرائیل ڕاگرت، چونکە دژی هێرشی ئیسرائیلە بۆ سەر ڕەفەح و نیگەرانە لەوەی ئیسرائیل چەکەکانی ئەمریکا لە کوشتنی کەسانی سڤیلدا بەکار بردووە. 

 

زانیاریی زیاتر: بنیامین نەتانیاهۆی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل لە کاردانەوەیدا بەرامبەر بە بڕیاری ڕاگرتنی هەناردەی چەکی ئەمریکا ڕایگەیاند ئەگەر پێویست بکات بەتەنیا دەوەستن و درێژە بە شەڕەکەیان دەدەن، ئەگەر بە نینۆکیش بێت شەڕ دەکەن.

 

ئەوەی پێویستە بیزانیت: دابینکەرانی سەرەکیی چەک و کەرەستە سەربازییەکانی ئیسرائیل بریتین لە ئەمریکا، ئەڵمانیا، ئیتالیا. هاوکات هەریەکە لە کەنەدا و هۆڵەندا لەبەر نیگەرانییان لە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ بە بەکاربردنی چەکەکانیان لە غەززە، هەناردەی چەکیان بۆ ئیسرائیل ڕاگرتووە. 

 

 

ئەمریکا

گەورەترین دابینکەری چەکە بۆ ئیسرائیل. لە 2019 تاوەکو 2023 ئیسرائیل 69٪ـی کۆی یارمەتییە سەربازییەکانی لە ئەمریکا وەرگرتووە. 
ساڵی 2016، یادداشتنامەیەکی لێکتێگەیشتن لە نێوان ئەمریکا و ئیسرائیل لە 2018 تاوەکو 2028 واژۆ کرا کە 38 ملیار دۆلار هاوکاریی سەربازی، 33 ملیار دۆلار تێچووی کڕینی کەرەستەی سەربازی و 5 ملیار دۆلار بۆ سیستەمی بەرگریی مووشەکی، لەخۆ دەگرێت؛ ئێستا ئەمریکا هەناردەکردنی کاروانێک گوللەتۆپی ڕاگرتووە و پێداچوونەوە بە ناردنی کاروانەکانی دیکەدا دەکات.

 

ئەڵمانیا

وەک گەرنتیکاری دووبارەنەبوونەوەی هۆڵۆکۆست، ڕۆڵ دەگێڕێت. مۆڵەتدان بە هەناردەی چەک لە ساڵی 2023 لە ئەڵمانیاوە بۆ ئیسرائیل دە هێندە زیادی کردووە و بەهاکەی گەیشتووەتە 351 ملیۆن دۆلار. 

 

ئیتالیا

سێیەم گەورەترین دابینکەری چەکی ئیسرائیلە، بەڵام وەزارەتی دەرەوەی ئیتالیا ڕایگەیاند دوایەمین کاروانی چەک ڕادەستی ئیسرائیل کراوە و هەموو هەناردەیەک ڕاگیراوە. چونکە بە گوێرەی یاساکانی ئیتالیا هەناردەکردنی چەک بۆ ئەو وڵاتانەی کە لە شەڕدان و پێدەچێت مافەکانی مرۆڤ پێشێل بکەن، قەدەغەیە. 

 

بەریتانیا

دابینکەری ڕاستەوخۆی چەک بۆ ئیسرائیل نییە. بەڵکو لە ڕێگەی مۆڵەتدان بە کۆمپانیاکان ڕێگە بە گەیاندنی چەک بە ئیسرائیل دەدات. ساڵی ڕابردوو بەریتانیا مۆڵەتی پێدانی کەرەستەی سەربازیی بە بەهای 52 ملیۆن دۆلار بۆ ئیسرائیل دەرکردووە. 

 

کەنەدا

لە دوای حەوتی ئۆکتۆبەرەوە کەنەدا مۆڵەتی هەناردەی چەکی بە بەهای 21 ملیار دۆلاری ئەمریکی بۆ ئیسرائیل دەرکردبوو. ڕۆژی 20ـی ئادار ڕایگەیاند پێدانی مۆڵەتەکەی لە 8ـی کانوونی دووەمەوە ڕاگرتووە و ئەم ڕاگرتنە بەردەوام دەبێت تا ئەو کاتەی دڵنیا ببێتەوە لەوەی کە چەکەکان بە گوێرەی یاسا مرۆییەکان بەکار دەبرێن. 

 

هۆڵەندا

لە مانگی شوباتەوە هەناردەکردنی پارچەی فڕۆکەی شەڕکەری جۆری ئێف35ـی بۆ ئیسرائیل ڕاگرتووە. ئەمەش لە دوای بڕیاری دادگا سەبارەت بەوەی کە دەشێت ئەم کەرەستانە لە پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤدا بەکار ببرێن.