بەبیابانبوون لە عێراق ڕوو لە زیادبوونە - AFP
ئاڤا نیوز
نەتەوە یەکگرتووەکان ڕۆژی 17ـی حوزەیرانی هەموو ساڵێکی دیاری کردووە وەک ڕۆژی ڕووبەڕووبونەوەی بەبیابانبوون و وشکەساڵی، ئامارەکان دەریدەخەن دۆخی ژینگەی عێراق لە باشیدا نییە.
وێنە گەورەکە: گۆڕانکارییە خێراکانی ژینگە لە جیهان، کاریگەرییان لەسەر عێراق و ناوچەکە دروستکردووە، بە بیابانبوون و وشکەساڵی وەک دوو هەڕەشەی گەورە لەم چەند ساڵەی دوایی بەتەواوی دەرکەوتوون.
ئەوەی پێویستە بیزانیت: بەگوێرەی ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکان، عێراق لە ڕیزبەندی ئەو پێنج وڵاتەیە کە زۆرترین زیانی گۆڕانکاری کەشوهەوایان بەرکەوتووە، هاوکات لە ڕیزبەندی 39ـەیەمینی ئەو وڵاتانەیە کە ڕووبەڕووی زۆرترین ڕێژەی کەمئاوی بوونەتەوە بەجۆرێک لە ساڵی 2021 ڕێژەی بارانبارین هێندە کەمبووە بەراورد بە 40 ساڵی ڕابردوو هاوشێوەی نەبووە، دەریاچەی ساوە لە پارێزگای موسەننا بەتەواوی وشک بووە.
درێژەی ڕاپۆرت...
نەتەوە یەکگرتووەکان چی دەڵێت؟
نەتەوە یەکگرتووەکان دەڵێت: وەنەبێ تەنیا وڵاتانی جیهانی سێیەم کاریگەری وشکەساڵیان لەسەربێت، بەڵکو وڵاتی پێشکەوتووش هەمان کاریگەری لەسەر دروستبووە، بەجۆرێکە تا ساڵی 2050 سێ لەسەر چواری دانیشتوانی جیهان ڕووبەڕووی وشکەساڵی دەبنەوە.
بەراورد بە دوو دەیەی پێش خۆی لەساڵی 2000ـەوە وشکە ساڵی بەڕێژەی 29% زیادی کردووە، بەجۆرێک دوو ملیار و 300 ملیۆن کەس لەجیهان ڕووبەڕووی کەمئاوی بوونەتەوە. نەتەوە یەکگرتووەکان ئەمساڵی وەک ڕۆژی بەرەنگاربوونەوەی بەبیابانبوون و وشکەساڵی تەرخان کردووە بۆ دروشمی (ژن، زەوییەکەی، مافەکەی).
دۆخی عێراق باش نییە
بەپێی ئاماری وەزارەتی ژینگەی عێراق، ساڵانە عێراق 400 کیلۆمەتر چوارگۆشە لە زەوییە کشتوکاڵییەکانی لەدەست دەدات، ئەگەر ڕێوشوێنی خێرا نەگیرێتەبەر زیاتر لە 52%ـی ئەو زەوییانەی کە بۆ کشتوکاڵ گونجاون لەدەست دەچن.
لە پارێزگای بەسرە چوار ملیۆن کەس ڕووبەڕووی کەمئاوی بوونەتەوە، جگە لەوەی ئاستی ئاوی ڕووباری دیجلە و فوڕات ساڵانە بەڕێژەی بەرچاو کەم دەکات. ئەو گۆڕانکارییانە وایانکردووە 60 هەزار هێکتار زەویی کشتوکاڵی بێ سوود بێت و 30 هەزار دار لەناوبچێت.
ئامارەکان دەریدەخەن 33%ـی خەڵکی عێراق بە هەرێمی کوردستانیشەوە پشت بە کشتوکاڵ دەبەستن، بەڵام زەنگە مەترسیدارەکە ئەوەیە لەگەڵ زیادبوونی وشکە ساڵی کۆچکردن لەو ناوچانە زیاد دەکەن، ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکان دەریدەخات تاوەکو دوو ساڵ لەمەوبەر لە هەشت پارێزگای عێراق سێ هەزار خێزان وەک ئاوارەی گۆڕانی کەشوهەوا دیاریکراون.
بودجەی عێراق چی بۆ ژینگەکەی دەکات؟
عێراق لە بودجە سێ ساڵیەکەیدا بڕی 10 ملیار و 800 ملیۆن دینار بۆ پاڵپشتی کەرتی ژینگە تهرخانكراوه کە بەسەر وەزارەتەکانی نەوت و کارەبا و ژینگەدا دابەش کراوه، چالاکوانانی ژینگە لە عێراق دەڵێن ئەو بڕەی دیاریکراوە دەروەستی ئەو گۆڕانکارییە خێرایەی بەبیابانبوون نایەت کە لە عێراق ڕوودەدات.
دوایین هەواڵەکان
- کوردستان
- 3 کاتژمێر لەمەوپێش
بۆ یەکلاییکردنەوەی 71 سکاڵا کۆمیسیۆن سێ لیژنە پێکدەهێنیت
- عێراق
- 4 کاتژمێر لەمەوپێش
ئاسایشی عێراق 35 ئەندامی بزووتنەوەی قوربانییەکان دەستگیر دەکات
- کوردستان
- 4 کاتژمێر لەمەوپێش
بەهای کورسی لە هەر بازنەیەک چەندە؟
- کوردستان
- 5 کاتژمێر لەمەوپێش
ئەو كاندیدە دەرچووانەی ناچنە پەرلەمان
هەڵبژاردەکان بۆ تۆ
بەهای کورسی لە هەر بازنەیەک چەندە؟
4 کاتژمێر لەمەوپێش
دەنگی حیزبەکان بەراورد بە سێ هەڵبژاردنی ڕابردوو چەند زیاد و کەمی کردووە؟
6 کاتژمێر لەمەوپێش
دەنگدانی تایبەت بەوێنە
19 تشرینی یەکەم
ڕێکخراوێکی ئەمریکی: عێراق چوارەم وڵاتە لە پێشێلکردنی ئازادیی ئینتەرنێت
17 تشرینی یەکەم
لیستی مووچەی مانگی نۆ ڕاگەیێنرا
17 تشرینی یەکەم
- ڕاپۆرت
- 20 تشرینی یەکەم
هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بە ژمارە
- بزنس
- 15 تشرینی یەکەم
نوێترین زانیاری لەبارەی دابەشکردنی مووچەی مانگی نۆ
- ڕاپۆرت
- 13 تشرینی یەکەم
ڕێکخراوێک نهێنییەکانی ژووری سێدارە لە عێراق ئاشکرا دەکات