باڵندەی "شا ماسیگری سنگ سپی" لە هەرێمی کوردستان دوور ناکەوێتەوە

ئاڤا نیوز

یەکێک لەو باڵندە کۆچەرییانەی لەگەڵ کەشوهەوای کوردستان خۆی گونجاندووە و دوور ناکەوێتەوە باڵندەی (شا ماسیگری سنگ سپی - Halcyon Smyrnensis)ـە کە جۆرێکی دەگمەن و جیاوازە لە ناو جۆرەکانی دیکەی باڵندەی شا ماسیگرەکان.

چیرۆکی سەرەکی: کەمبوونەوەی ڕێژەی باران بارین و وشک بوونی گۆم و کەمبوونەوەی ئاستی ئاوی زێیەکان، وایکردووە دەستکەوتنی خواردن بۆ بەشێك لە باڵندەکان ئەستەم بێت، بەڵام شا ماسیگری سنگ سپی یان مل سپی، بەهۆی جیاوازی و تایبەتمەندییەکەی بەرگەی گۆڕانی کەش و هەوا دەگرێت بۆ مانەوەی لە ژیان تەنیا پشت بە خواردنی ماسی نابەستێت.

ئەمجۆرە باڵندەیە لە باشوور و باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و لە چەند ناوچەیەکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لە هەرێمی کوردستانیش دەژیت، بەراورد بە باڵندەکانی دیکە ژمارەیان کەمە. باڵندەکە کۆچەرییە، بەڵام لەگەڵ گۆڕانی کەش هەوا خۆی گونجاندووە لە هەرێمی کوردستان ماوەتەوە.

لێدوانی فەرمی: سابیر دری، وێنەگر و شارەزا لە ژیانی کێوی، ساڵانێکی زۆرە لەناو سروشتی کوردستان، وێنەی سروشت و باڵندە و ئاژەڵە کیوییەکان دەگرێت، لە زێی گەورە فۆتۆ ستۆرییەکی لەسەر ئەو جۆرە باڵندەیە کردووە و بە ئاڤای گوت: لە هەرێمی کوردستان، لە خێزانی شا ماسیگرەکان سێ جۆر هەیە، شا ماسایگری باو، شاماسیگری خاڵدار و شاماسیگری سنگ سپی.

سابیر دری دەشڵێت، ئەم جۆرە باڵندەیە هەرچەندە خۆراکی سەرەکی ماسییە، بەڵام لە نەورەس و خێزانی شا ماسیگرەکانی دیکە جیاوازە و لەکاتی تەنگانەدا پانا دەباتە بەر خواردنی مێروو، پەلەوەر و باڵندەی بچووک و شیردەرەکانی وەک مشک، بۆ چاودێریکردنی نێچیرەکەی بەزۆری لەسەر وایەر، ستوون، یان لقە دارەکان هەڵدەنیشیت، بە خێراییەکی زۆر دەفڕێتە خوارەوە و نێچیرەکەی ڕاو دەکات. پێچەوانەی شا ماسیگرەکانی دیکە هەر چوار وەرزی ساڵ لە هەرێمی کوردستان دەمێنێتەوە و کۆچ ناکات، باڵندەیەکی جوان و زیندوو و سەرنجڕاکێشە، دەنگێکی بەرز و پێکەنیناوی هەیە.

زانیاریی زیاتر: شا ماسیگری سنگ سپی، قەبارەی نزیکەی 28 سانتیمەتر دەبێت، قاچەکانی ڕەنگ سوور و پرتەقاڵی قووڵن، پشت و باڵ و کلکی شینێکی گەشاوە و سەرێکی قاوەیی و سنگێکی سپی سەرنجڕاکێش، دەنوکێکی گەورە و سووری گەشاوەی هەیە، گونجاوە بۆ گرتنی نێچیرەکەی ساڵانە چوار بۆ حەوت هێلکە دەکات.

ئەمەش بزانە: شوێنی ژیانی ئەم باڵندەیە تەنیا لە ناوچەکانی نزیک ئاودا سنووردار نییە، زۆرجار لە کێڵگە کشتوکاڵییەکان، باخچە و دارستان و تەنانەت نزیک شارەکانیش دەژیت. بە شێوەیەکی گشتی لە کونی شێوە تونێڵێک هلانە دەکات و نێرە و مێیەکە وەک یەک بەشدارن لە بەخێوکردن و خۆراکپێدانی بێچووەکانیان.