ئۆپیک لە خەمی ژینگە و هاوسەنگیی بەرهەمهێنانی نەوتدایە

ئاڤا دیجیتاڵ

 

لە ساڵی 2023 سندووقی هاریکاریی ڕێکخراوی ئۆپیک بە بڕی یەک ملیار و حەوت سەد ملیۆن دۆلاری ئەمریکی لەپێناو سەقامگیریی گۆڕانی کەشوهەوا، وەبەرهێنانی لە وزەی پاک خستووەتەگەڕ. هەرچەندە چاودێرانی ژینگە ڕێکخراوەکە بە "مۆتە ڕەشەکە"ی ژینگە ناو دەبەن، بەڵام رێكخراوەكە دەڵێت نیازیان لە پرسی ژینگەدا پاکە.

 

وێنە گەورەکە: رێکخراوی ئۆپیك بۆ دەربڕینی نیازپاکیی خۆی لە بواری ژینگەدا، لە ئەفریقا و بە دیاریکراوی لە وڵاتی) نەیجیریا(  وێستگەیەکی وزەی خۆری بونیادنا. هەروەها بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی جەنگی ڕووسیا و ئۆکرانیا لە هەمانکاتدا بۆ ئاشتەوایی ناوچەکە، وێستگەیەکی بەرهەمهێنانی وزەی پاكی لە هەوا لە ئازەربایجان دروستکردووە. هەردوو  پرۆژەکە لەنێو ئەو 55 پڕۆژەیەدا بوون، کە لە ساڵی  2023دا بە بەهای 1.7 ملیار دۆلار لە سندووقی ئۆپێک بۆ گەشەپێدانی گشتی و ژینگەیی خەرج کرابوو.

 

خاڵە ئەرێنییەكان: بەگوێرەی ڕاپۆرتەکانی ڕێكخراوەکە لەپێناو بەرەنگاربوونەوەی مەترسییەکانی ژینگە، ئۆپیک پشتگیریی تەواوی خۆی دەربڕیوە، بۆ ئامانجەکانی دامەزراوەی دارایی گەشەپێدانی جیهانی لەپێناو پشتگیریکردنی پڕۆژەکانی وزەی نوێبووەوە، هەروەها بەڵێنی داوە بە نزیکەی ٪60ی سەرجەم قەرزەکانی کەرتی وزە بداتەوە.

 

لێدوانە فەرمییەكان:عەبدولحەمید خەلیفە، ئەمینداری گشتی ڕێکخراوی ئۆپیک دەڵێت "لە ساڵی  2023دا سندووقی ئۆپیک کاریگەرییەکانی خۆی زیادکرد لە ڕێگەی گەیاندنی پاڵپشتی گەشەپێدانی ژینگە".

 

ئەوەی پێویستە بیزانیت:  لە ساڵی  2023 ئۆپیک لە سەرانسەری جیهاندا بەرهەمهێنانی  كردووە، کە ئەفریقا زۆرترین پشکی وەبەرهێنانەکانی وەرگرتووە کە لەسەدا  %42بووە. ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، باکووری ئەفریقا، ئەوروپا و ئاسیای ناوەڕاست بە کۆی گشتی ڕێژەی  %20بووە، هەروەها ئەمریکای لاتین و وڵاتانی کاریبییش ٪20یان پێکهێناوە. ئاسیا و زەریای هێمن  لە  %18یان وەرگرتووە.

 

لە لایەکی دیکەوە: لەکاتێکدا ئۆپیک ئەو وەبەرهێنانە لە وزەی پاکدا دەکات، ڕێکخراوەکانی پاراستنی ژینگە کەرتی نەوت بە سەرەخۆرە و تێکدەری ژینگە دەزانن، نیازپاکیشیان بۆ ژینگە، بە خۆڵخستنەچاوی جیهان لێکدەدەنەوە.

 

باکگراوند: ئۆپێک یاخود ڕێکخراوی وڵاتانی هەناردەکاری نەوت بە زمانی ئینگلیزی OPEC . ڕێکخراوێکی نێودەوڵەتییە لە 13 وڵات پێکهاتووە. لە 14ی ئەیلوولی 1960 لە بەغدا دامەزراوە لەلایەن پێنج ئەندامی یەکەمەوە، کە ئەوانیش پێکهاتبوون لە (ئێران، عێراق، کوەیت، عەرەبستانی سعودی و ڤەنزوێلا) کە پێیان دەوترێت وڵاتە دامەزرێنەرەکانی ئۆپیک.  لە ساڵی  1965ەوە بارەگای سەرەکیی لە ڤیەننای نەمسایە، هەرچەندە نەمسا ئەندامێکی ڕێکخراوی ئۆپیک نییە. پەسەندکردنی وڵاتێک وەک ئەندامی نوێی ئۆپیک پێویستی بە ڕەزامەندی هەیە لەلایەن سێ چارەکی ئەندامەکانی، کە دەبێت ئەندامە دامەزرێنەرەکانیشی تێدابێت.